Chất lượng và giá cả
Qua mạng Trung và mạng Việt, Sweet thấy người ta khuyên nên mua đàn với giá khoảng từ 1,5k – 3k tệ, tức khoảng 5 – 10 triệu tiền Việt tính theo tỷ giá vào thời điểm viết bài này. Bạn chú ý, đây là giá bán trên Taobao nha. Nếu bạn tự đặt hàng thì phí vận chuyển khoảng 1 triệu, còn bạn đặt qua shop thông thường, hàng về đến VN cộng thêm chi phí vận chuyển và hoa hồng (khoảng 10-30%) thì giá cuối cùng dĩ nhiên sẽ cao hơn. Sweet không có ý chê mắc rẻ, bạn không bỏ sức, được người ta hầu tận răng nên bạn thấy được là được, thuận mua vừa bán mà thôi.
Nói mua đàn hiệu Sweet nghĩ chắc nó mắc lắm. Nhưng thật ra không phải, đến chừng Sweet tự tìm mới biết ngay cả đàn hiệu có tiếng như Đôn Hoàng cũng có cây giá trong khoảng 2k tệ tức chỉ khoảng 7 – 8T thôi.
Về chất lượng, tại vì mình đặt mua theo hiệu nên thôi coi như tin tưởng đi 😊 Ngoài ra khi bạn xem đàn thì có thể để ý thêm đến thông tin về gỗ. Nó nằm ở trong mục 商品详情 – Thương phẩm tường tình, nếu bạn xem bằng dịch tự động của Google Chrome thì sẽ là Product Details.
Có hiệu họ sẽ để tên chất liệu gỗ như hồng mộc (Redwood hay Mahogany), nam mộc (còn gọi là gỗ trinh nam – Phoebe Zhennen), tử đàn (còn gọi là gỗ đàn hương đỏ – Red Sandal Wood)… Mình mua dòng giá rẻ thì chỉ có hồng mộc thôi, hoặc có khi còn là các loại gỗ khác rẻ hơn. Nhưng dù sao đi nữa thì đây cũng chỉ là cách gọi theo kiểu tiếp thị, để hấp dẫn người mua chứ nó không quan trọng bằng gỗ làm mặt đàn và đáy đàn. Nói đàn làm bằng hồng mộc, lim, tử đàn… thì có nghĩa là đây là chất liệu làm đầu, đuôi và hai bên hông đàn. Tuy bảo không quan trọng nhưng nó chính là phần đội giá đàn lên cao, như gỗ trinh nam hay gỗ tử đàn đều là những loại gỗ cực kỳ mắc tiền, đó là chưa kể công chạm khắc nữa.
Về gỗ làm mặt đàn và đáy đàn, yếu tố quan trọng nhất quyết định nên chất lượng thì chỉ có một loại gỗ mà thôi. Trừ đàn của Triều Châu làm bằng gỗ thông, còn lại tất cả đều làm bằng gỗ đồng mộc cả. Từ điển Hán – Việt của mình dịch là gỗ đồng, gỗ vông hay ngô đồng nhưng Sweet xem trên mạng thì thấy báo chí, giới buôn bán bên mình gọi là gỗ hông – Paulownia hết. Mấy cái thứ gỗ mắc tiền kể trên chỉ hợp để chạm khắc trang trí cho đẹp chứ chẳng ai lấy làm mặt đàn tại vì nó cứng ngắc, truyền âm không được 😊
Khi xem hàng, bạn sẽ thấy trong Product Details có mục Panel Material – 面板材质 – Diện bản tài chất – người ta hay ghi chất liệu gỗ là Đồng mộc – Paulownia wood hay Tongmu. Nếu nó xuất xứ từ huyện Lan Khảo tỉnh Hà Nam thì sẽ viết Lan Khảo đồng mộc – Lankao Paulawnia wood hay Lankao tongmu. Hình dưới đây là giao diện tiếng Anh khi bạn để chế độ dịch tự động.
Chất gỗ
Sweet để ý thấy nếu là gỗ đồng mộc Lan Khảo thì giá cao hơn nhiều. Lan Khảo là nơi cung cấp gỗ hông rất nổi tiếng để làm đàn. Trước kia bí thư Tiêu Dụ Lộc vì để ngăn cát lấn đất nên đã có sáng kiến chọn cây hông trồng ở đây. 50 năm sau người ta nhận ra gỗ vùng này dùng để làm mặt đàn tranh cực tốt, vì vậy mà có tiếng.
Vân gỗ
Khi lựa đàn người ta còn chú ý nhìn vân gỗ. Có 3 loại như sau :
Loại 1 : Gỗ xẻ từ ngoài đến gần lõi súc gỗ. Vân gỗ thẳng, khoảng cách giữa các đường vân không lớn lắm. Gỗ xốp, đường vân thẳng thớm rõ ràng, không đan rối lung tung.
Loại 2 : Gỗ lấy cận lõi. Vân gỗ tương đối thẳng nhưng khoảng cách giữa các đường to nhỏ đan lẫn nhau, giữa miếng diện tích phần lõi khá nhiều, đường vân không rõ ràng, có khi có lẫn mắt gỗ.
Loại 3 : Gần như loại 2. Gỗ lấy ngay lõi nên cứng, vân không thẳng, khoảng cách rộng hẹp cách biệt rõ ràng, diện tích phần lõi chiếm tỷ lệ lớn nên dư độ cứng mà thiếu độ xốp, nhiều khi còn có lẫn mắt gỗ.
Chú ý, một số mặt gỗ chất lượng thấp qua xử lý có thể đạt đến loại 1. Trong khi đó mặt gỗ tự nhiên chất lượng tốt nhưng xử lý không khéo cũng không có tiếng hay. Vì vậy không nên chỉ dựa vào vân gỗ mà phán xét âm sắc, tốt nhất là chơi thử nghe thử tại chỗ.
Vân gỗ như thế nào thì tùy vào điều kiện đất đai và khí hậu. Cây càng lâu năm thì bề rộng giữa các vòng gỗ càng lớn. Càng lớn thì chất gỗ càng xốp; ngược lại nếu hẹp, chất gỗ sẽ cứng hơn. Bề rộng giữa các vòng gỗ khoảng 1,5 – 3 cm là tốt nhất.
Nói tóm lại, dựa vào vân gỗ và độ xốp mà người ta phân ra loại phổ thông, chuyên nghiệp hay cao cấp. Mặt đàn thường đường vân gỗ không theo quy luật nhất định, rộng hẹp không đều, thường gọi là dạng “sơn thủy văn”. Mặt đàn chuyên nghiệp vân gỗ đều đặn theo quy tắc nhất định, chỉ bị 1-2 đường “sơn thủy văn”, vả lại thường nằm ở khu bên trái. Mặt đàn cao cấp vân gỗ ngay ngắn, có quy tắc, không có sơn thủy văn. Mặt đàn đặc biệt vân gỗ có quy tắc rõ ràng, chất gỗ đều, lấy ở khúc dương của súc gỗ (Dương ở đây không phải là mặt hướng về phía mặt trời mới mọc. Gọi là dương là vì người ta đem súc gỗ thả vào nước, đầu nổi lên là đầu dương, đầu chìm là đầu âm).
Mắt gỗ
Về chuyện mắt gỗ, vì mặt đàn rất dài, lại cần nguyên miếng, nên bị lẫn mắt đàn rất thường. Mặt đàn bị như vậy không hẳn là không tốt. Giá càng cao thì hay bị lẫn mắt. Trên thực tế, đàn mắc tiền bị dính mắt rất thường, có 5-6 cái cũng không lạ.
Mắt gỗ cũng phân ra làm 2 loại chết sống :
– Mắt sống : trong quá trình cây sinh trưởng, cát bị gió thổi bám vào cây, dần dà về sau bị vôi hóa, hòa thành một phần của cây. Đây là điểm thường gặp rất đặc biệt của gỗ hông Lan Khảo mà nhiều nơi khác không có được.
– Mắt chết : trong quá trình cây sinh trưởng có cành phụ mọc chạc ba, lúc cây còn nhỏ thì dễ sửa, không ảnh hưởng gì nhiều nhưng cây đã lớn mà sửa thì dễ thành mắt chết, kết cấu so với thớ gỗ xung quanh rời rạc, chỉ dùng sức một chút là rời ra. Loại gỗ như thế này là chỉ để làm củi, không thể làm mặt đàn hay đáy đàn được.
Tóm lại, mắt sống là một loại vân gỗ, diện tích không quá 5mm vuông, liền chặt với thớ gỗ bao quanh, hoàn toàn không ảnh hưởng đến âm sắc.
Sweet không rành về gỗ nha. Những gì liên quan đến chất lượng gỗ trên đây là mình xem trên mạng hỏi đáp Tri đạo (Zhidao) bên Trung, dưới bài sẽ có link cho các bạn tham khảo.
Nói vậy thôi chứ thực tế xem hình mình ít khi thấy người ta chụp kỹ mặt đàn, đáy đàn lắm. Phần nhiều là phần đầu với đuôi đàn, tại vì nó đẹp và bắt mắt. Có cây thì đen thui lui, chụp xa xa nhìn không sao rõ được. Có cái nào vân gỗ rõ ràng, đẹp như mô tả thì giá rất mắc.
Các bạn chú ý, vân gỗ cũng có thể dán hoặc vẽ được. Nếu dán thì là thành ván ép đối loại nào giá quá rẻ, nghe nói dưới 1k tệ.
Bài viết này cũng được đăng trên forum Bạch Ngọc Sách. Bạn muốn liên lạc với Sweet thì có thể nhắn lại trong blog này hoặc trên forum. Chỗ nào cũng được 😊
Bài về gỗ trên Tri đạo – Zhidao : Mặt gỗ hông (Paulownia) được phân thành ba loại như thế nào ?
Các bài liên quan :
Bài 3 : Cách đặt mua Guzheng trên Taobao
0 vues
Bài dịch hay quá, cám ơn ad nhiều.
Bạn lầm, bài mình tự viết, không phải dịch của ai.